การออกหวย นั้น จะทำกันต่อหน้าประชาชน แต่จะทำการออกภายในอาคารที่กว้างใหญ่ แบบศาลาโถง ทำด้วยไม้รูปสี่เหลี่ยมยกสูงจากพื้น
ซึ่งคนทั่วไปเรียกติดปากกันว่า "โรงหวย" โรงหวยที่ขึ้นชื่อที่สุดเป็นโรงหวยที่ตั้งอยู่ในแหล่งชุมชนหนาแน่นใจกลางพระ
นคร โดยจะตั้งอยู่ภายในกำแพงพระนคร ทิศเหนือติดต่อกับกำแพงเรือนจำ กองลหุโทษ ทิศตะวันออกเชื่อมต่อจากถนนมหาชัย ส่วนทิศใต้เชื่อต่อออกมายังถนนเจริญกรุง (ปัจจุบันก็คือ บริเวณสวนสาธารณะรมณีนารถ นั่นเอง)
และบริเวณด้านหน้าของโรงหวยจะเป็นลานกว้างขนาดใหญ่ โดยทางเข้าสู่โรงหวยจะถูกคั่นด้วยลูกกรงเหล็กโปร่ง ทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้บุคคลอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องไปวุ่นวาย ภายในโรงหวยจะมีเจ้าหน้าที่ของขุนบานประมาณกว่า ๒๐๐ นาย นั่งตรวจบัญชีอยู่กับพื้นห้อง และที่ส่วนกลางของศาลา อันเป็นจุดแขวนป้ายตัวหวย ซึ่งตรงจุดนี้เป็นจุดสนใจที่สุดของเหล่านักพนันทั้งหลาย ถือเป็นจุดที่ทุกคนต้องใจจดใจจ่อเมื่อถึงเวลาออกหวย โดยป้ายตัวหวยที่ทำการแขวนไว้ ณ จุดแห่งนี้ จะถูกคุมไว้ด้วยผ้าสีแดงอย่างมิดชิด เมื่อถึงเวลาออกหวย เจ้าหน้าที่ของขุนบาน หรือ ยี่โกฮง
จะแต่งตัวแบบงิ้วจีนทำการกราบไหว้แท่นบูชาที่ได้ตั้งไว้เพื่อเตรียมประกาศ
ตัวหวย จากนั้นก็จะเดินมาชักผ้าแดงออก ณ วินาทีนั้น สายตานับร้อยนับพันก็จับจ้องเขม็งอยู่ที่จุดเดียวกัน
ทันทีที่เจ้าหน้าที่ยื่นมือไปค่อย ๆ ดึงผ้าแดงลงมาทีละน้อย ๆ แล้วขยักไว้ให้โผล่แต่ส่วนบน ผู้คนก็เริ่มเอะอะเฮฮากันมากขึ้น เพราะลุ้นกันว่าจะออกเป็นตัวหวยอะไร พอชักออกหมด เสียงนักพนันก็ดังสนั่นขรมไปทั่วทั้งลานหน้าโรงหวย
การเล่นหวยใน
สมัยนั้น ผู้แทงหวยไม่ค่อยเฉลียวใจถึงแยบยลกลวิธีของขุนบาน ซึ่งอยู่ในฐานะที่ได้เปรียบ โดยคิดว่าการออกหวยเป็นวิธีการตรงไปตรงมา คือ การออกหวยคราวละสองตัวคือเช้ากับค่ำ
การที่จะออกพร้อมกันทั้งสองตัวก็ย่อมทำได้ ไม่เป็นการยากเย็นอะไร แต่ขุนบานก็มิได้ทำเช่นนั้น พอเวลาประมาณ ๐๒.๐๐ น. ซึ่งเป็นเวลาที่เก็บโพยบรรดาแขวงหรือเอเย่นต์ทั้งหลายก็จะทำการรับรวบรวม
บัญชีส่งไปยังสำนักงานกลางให้หมด เป็นการตัดตอนมิให้ผู้ใดผู้หนึ่งไปแทงหวยเพิ่มเติม พอหลังจากหวยได้ออกแล้วเจ้าหน้าที่ของขุนบานที่ปฏิบัติงานอยู่ในศาลาโรงหวย
ก็จะทำหน้าที่สำรวจโพยที่ส่งมาทั้งหมดอย่างขะมักเขม้น โดยการแยกโพยออกเป็นประเภทต่าง ๆ เช่น ประเภทสถิติก็จะเก็บสถิติ ผู้แทงตัวใดสูงในระยะที่ผ่านมาเป็นการเดาใจประชาชนว่ากำลังติดพัน
หรือดักแทงตัวหวยตัวใดบ้างในอัตราสูง สำรวจตัวที่แทงหวยตัวเช้าถูกมีตัวอะไรบ้าง ขุนบานก็จะเลี่ยงออกตัวเหล่านั้นในวันรุ่งขึ้น เมื่อการคิดบัญชีจ่ายเงินสำรวจตัวที่ออกเป็นหวยค่ำในคืนวันนั้น ว่าสมควรจะออกตัวใด จึงจะให้กำไรสูง ฯลฯ
เพราะฉะนั้นแยบยลกลไกของการออกหวยจึงเป็นวิธีการที่ลึกลับซับซ้อน และเจ้าหน้าที่ทุกคนต้องเป็นผู้ที่ได้รับความไว้วางใจจากขุนบานเป็นอย่างดี และต้องทำงานอย่างมีประสิทธิภาพสูง รวดเร็ว ฉับไวและแม่นยำ ขุนบานอาจจะพลาดได้ ถ้าหากคนเหล่านั้นไม่ซื่อสัตย์ต่อหน้าที่หรือให้ข้อเท็จจริงผิดพลาด
สำหรับผู้ที่
มีความรู้เท่าทัน หรือพวกนักพนันหัวหมอ จะไม่ยอมเสียเปรียบขุนบาน โดยใช้วิธีแทงหวยที่เรียกว่า "หวยหิ้ง" โดยนำเงินเดิมพันพร้อมกับตัวหวยไปผู้แขวนไว้ที่หน้าโรงหวย
จะเปิดกันออกมาดูกันก็ต่อเมื่อหวยได้ออกเป็นที่เรียบร้อยแล้ว นับว่าวิธีการนี้เป็นการให้ความเป็นธรรมอย่างดียิ่งทั้งเจ้ามือและนักพนัน
แรกเริ่ม
เดิมที หวย ก ข ในประเทศไทย จะทำการใช้แผ่นไม้สำหรับเขียนหวยให้คนเลือกแทง โดยนำรุปแบบตัวหวยแบบจีนมาใช้เป็นการเอาชื่อคนในนิทานจีน ๓๖ คน มาเขียนเป็นรูปภาพมีตั้งแต่ตัวเจ้าเมือง ชื่อว่า ไท้เผ็ง มีขุนนางเป็นจอหงวน ๔ คน เป็นพระ ๖ องค์ นอกจากนั้นเป็นผู้หญิงบ้าง
คนโซบ้าง คนชั้นเสือบ้าง รวมทั้งบุคคลประเภทต่าง ๆ ด้วย บุคคลเหล่านี้ยังเป็นเจ้าขุนมูลนายและญาติพี่น้องกันเกี่ยวข้องซึ่งกันและ
กัน ทั้งนี้ประโยชน์ก็เพื่อที่จะให้จำกันได้ง่าย และเกิดความสนใจแก่ผู้ชอบเล่นหวย สมมุตว่าเป็นตัวหวยบ้าง เขียนทั้งคนและตัวหนังสือภาษาจีนกำกับลงพร้อมบ้าง พร้อมรูปสัตว์อันสมมุติว่าเป็นชาติก่อนของคนในนิทานทั้ง ๓๖ คนบ้าง ยังไม่มีตัวหนังสือไทย
โดยในบรรดา
ตัวหวยที่ได้นำมาใช้ในการออกหวยในสมัยแรกเริ่มนั้น จะเป็นตัวแสดงงิ้วจีนชื่อแตกต่างกันออกไป จำนวน ๓๖ ตัว ซึ่งจะประกอบกันอยู่ในทำเนียบตัวหวย นอกจากนี้แล้วยังมีบทกลอนกำกับ จนเป็นที่จดจำของนักพนันได้อย่างแม่นยำ ซึ่งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้